Met een zelfgebouwde camper reed ontwerper Floris Schoonderbeek kris kras door het land – van de Veluwe en Friesland tot om de hoek in zijn woonplaats Arnhem. Tijdens dit zes maanden durende experiment werkte hij op locatie samen met een club van uiteenlopende experts. Het resultaat is een unieke collectie producten, eerder HIER besproken op DesignDigger. De collectie loopt uiteen van praktische consumentenproducten als de innovatieve regenton maar ook experimentele prototypes als de Sunstove, een reusachtige spiegelschaal waarmee kan worden gekookt op zonnewarmte.

Deze productcollectie was onder de noemer Recalculating Route afgelopen half jaar te zien in de De Kazerne in Eindhoven. Jammer genoeg gooide Covid-19 roet in het eten. Maar Schoonderbeek broedt al weer op nieuwe plannen om Recalculating Route te exposeren, Een beleeftuin bijvoorbeeld – “maar dan niet het statisch aanschouwen zoals een beeldentuin maar juist het actief ervaren van de producten en hun werking. “Een product-tuin dus eigenlijk, een groene plek is waar de producten zijn ontstaan en worden gebruikt”. Schoonderbeek kwam op het idee door het gebruik van zijn eigen Groundfridge, die al jaren dienst doet in eigen tuin.

Een langgerekte buisoven

Is de Fieldstation deze wintermaanden ook gebruikt? “Juist nu is het een veel mooier en beter seizoen dan de zomer. Je hebt nu vaak het rijk voor je alleen. Tijd is de nieuwe ruimte” analyseert Schoonderbeek. “Want met goede timing is het helemaal niet druk en beleef je een hele andere wereld. De tijdens de korte maar intense vorst- en sneeuwperiode leverde zelfs nieuwe ideeën op. Met chefkok Werry van Leeuwen bouwde ik Circulair Fire, een ingenieus pijpsysteem om te te koken. Maar deze langgerekte buisoven kan natuurlijk ook fungeren als kachel en zitobject in de sneeuw. Tijdens een winterse fieldtrip is deze in een weekend met Collectief Soepel omgebouwd tot de Rocketbench. Zo’n dynamiek waarbij van “Ach joh, effe zo’n ding bouwen met z’n allen”, dat is de essentie van mijn fieldtrips. Als ik in mijn studio zou blijven tekenen, kan zo’n ontwerpproces eindeloos duren. Feitelijk heb ik altijd zo gewerkt maar met de Fieldstation heeft die methode pas echt een plek gekregen.”

Is de timing om er op uit te gaan als ontwerper, de natuur in, beïnvloed door de lockdown? “Het idee was er al maar door corona kreeg het momentum. Dat zorgde er bijvoorbeeld voor dat mensen tijd en ruimte hadden om samen te werken. Wat je ook ziet met corona is dat iedereen is teruggeworpen op zijn eigen omgeving, waardoor er ruimte is voor nieuwe dingen. Ik heb een aantal dagen meegekeken op de boerderij waar Claudy Jongstra en Claudia Busson leven en werken op een specifieke manier in relatie tot hun omgeving. Zij ontwikkelen daar onder meer een serie spijkerbroeken waarvoor ze in Nederland meerdere velden hebben ingezaaid met de plant wede, waaraan het kleurextract voor denim wordt onttrokken. Kleding wordt op deze manier opeens gekoppeld aan een plek.”

“Als je biologisch of vegetarisch eet, dan mag je hier naar het toilet en krijg je een kwartje en aan die kant betaal je een kwartje.”

Floris Schoonderbeek

“Ook urine blijkt een middel te zijn om bepaalde kleuren op te wekken. Zo kwamen we uiteindelijk uit bij de eco-toilet in de Fielstation. Maar misschien ontstaat er door deze herwaardering van urine als kleurstof wel een verschuiving van wat er op toilet-bordjes komt te staan. In plaats van mannetje-vrouwtje is het al geëvalueerd naar gender-neutraal. Met dit eco-toilet zou het kunnen verschuiven naar: Als je biologisch of vegetarisch eet, dan mag je hier naar het toilet en krijg je een kwartje en de vleeseters aan de andere kant betaal juist een kwartje. Ons lichaam is ook onderdeel van een natuurlijke keten, daar werd ik meer bewust van.”

Roadtrips zonder vast format

Wat was de drijfveer voor dit intensieve traject op zoek naar nieuwe inspiratie? “Ik werk eigenlijk altijd vanuit een eigen behoefte, uit eigen noodzaak met de gedachte dat iets weleens erg belangrijk zou kunnen zijn of omdat me iets gewoon simpel gezegd erg leuk lijkt, vervolgens peuter ik dat uit. Zo begon ik destijds met Weltevree niet met de gedachte om een label op te richten, maar vanuit de Dutchtub die op een bepaalde manier in de wereld moest staan. Een product moet bereikbaar en beschikbaar zijn, vind ik. Maar ik wilde mij verder ontwikkelen en heb mij onlangs teruggetrokken uit Weltevree. Hoe wil ik nou echt werken? Wat is mijn rol als ontwerper in de keten van nieuwe producten? Daarom heb ik een camper gebouwd en ben roadtrips gaan maken zonder strak format. In het najaar heb ik het net opgehaald om te kijken wat de vangst is.”

Producten zijn belangrijk dan de ontwerper

Nou, wat zat er in het net, naast natuurlijk de concrete producten die je hebt ontwikkeld? “Heel vaak hield ik producten bij me tot dat het af was en ging dan pas communiceren, maar nu hebben we het project al veel eerder gecommuniceerd en hadden we zoiets van we zien wel waar het schip strand. Toen ik afstudeerde in 2003 was het vanzelfsprekender om te vanuit je eigen naam. Nu wordt er meer gewerkt vanuit het gemeenschappelijk doel. Daarvoor wil ik ook mijn studionaam veranderen van Floris Schoonderbeek naar iets dat duidelijk maakt dat de producten belangrijk zijn en niet de persoon erachter. Producten als de Raintap moeten op zich zelf staan, zonder de ontwerper. Het zijn in de eerste plaats gebruiksvoorwerpen die zoveel mogelijk mensen moeten bereiken.”

“Wat is mijn rol als ontwerper in de keten van nieuwe producten? Daarom heb ik een camper gebouwd en ben roadtrips gaan maken zonder strak format.”

Floris Schoonderbeek

Welke eisen stel je aan het ontwerpproces en het product? “Vanuit een duurzame techniek of toepassing zijn we op pad gegaan. Naast hoe het product puur technisch functioneert is de beleving van die techniek even belangrijk. Ik geloof dat er echt een verandering komt wanneer het duurzaam-technisch interessant is en het een toffe nieuwe ervaring oplevert. Ik probeer eigenlijk de technische conclusie te combineren met de ervaringsconclusie, van wat zou die nieuwe kick moeten zijn? Gaan we barbecuen zoals we deden, maar dan met een andere warmtebron of gaan we anders koken in de buitenlucht, waarbij wij geen kooltjes gebruiken? Vanuit die vragen zijn we gekomen tot een wat meer sociale-gourmet installatie met allemaal kleine bakjes.”

Expositie in De Kazerne

Onbevangen dook je het veld in: wat heeft je het meest verbaast? “Je eigen wereldje voelt op een gegeven moment vanzelfsprekend, en wat je dan merkt wanneer je op pad gaat samen met anderen is dat je voelt dat het bijzonder is wat je doet. Ik vond het fijn om dat te herontdekken en aan te scherpen. Wat ook tof was, was het durven proberen. Want de trips hadden ook helemaal niks kunnen worden en daarom was het elke keer weer spannend: telkens weer even met de billen bloot, een echt avontuur.”

Wat is de kracht van een product volgens jou? Het aardige van als er iets uit ziet als een product, mensen er anders naar kijken. De regenton is het verst ontwikkelde product wat uit het project is gekomen daarentegen oogt de Sunstove nu nog als een installatie. De expositie in De Kazerne heeft er voor gezorgd dat bezoekers vertrouwen en zicht krijgen op de andere producten, die nog niet op datzelfde level van ‘af’ zitten. Ik noem dat de power of the product. Ik wil nieuwe dingen maken, waarin ik een brug sla tussen wat mensen al weten, kennen en herkennen zodat ze zich ertoe kunnen verhouden en alledaagse handelingen anders kunnen én beleven”