De NFT begint een slechte naam te krijgen door speculatie en – eerlijk is eerlijk – inferieure digitale kunst. De handel is met cryptomunten als Bitcoin, waarvan de waarde snel schommelt en waarmee dus snelle winsten en verliezen worden behaald. Niet helemaal terecht. Zo valt het wel mee met die windhandel; slechts een op de vijf NFT’s wordt meer dan één keer verkocht, zo becijferde het onafhankelijke Alan Turing Institute in Londen. Laten we vooral niet vergeten wat een NFT feitelijk echt is: een praktische tool om virtuele mode, meubels of sieraden te verkopen en te ontwerpen – voor dagelijks gebruik, online en zelfs offline. DesignDigger zet drie van deze pioniers in ‘toegepaste’ NFT’s op een rij.

The Fabricant

“Mode is een van de belangrijkste manieren om onze identiteit uit te drukken. Waarom zou dat niet online kunnen met digitale creaties?”, zegt Amber Jae Slooten, een van de drie oprichters van The Fabricant. Dit Amsterdamse ‘modehuis’ creëert mode die uitsluitend bestaat op een beeldscherm. In mei 2019 werd een digitale jurk van The Fabrikant geveild voor achtduizend euro geveild. “Dat was de eerste NFT van een modestuk. De traditionele mode-industrie was in shock. Je weet wel, de kleren van de keizer.”

Kijk het interview met Amber Jae Slooten op DesignDigger LIVE #9 hier terug: DESIGN DIGGER LIVE #9 – Fake This! Over de versmelting van echte en virtuele werelden

Dat is inmiddels veranderd. “Het aanbod varieert van een paar digitale oorbellen van tien euro tot unieke items van wel tienduizend euro. Je kunt het vergelijk met confectie en haute couture. De creaties kunnen worden gedragen als een filter over een bestaande foto op Instagram, in games of straks in metaverse.” Ook heeft The Fabricant heeft geduchte concurrentie van gevestigde modewerken als Dior en multinationals als Nike die digitale creaties als NFT verkopen. “Wij hebben inmiddels de eerste digitale cover gemaakt voor Vogue Singapore en collectie gedropt voor Atari die hun games kan worden gedragen.” 

Deze virtuele mode heeft een eigen esthetiek. “Wij experimenteren met nieuwe materialen, zoals bont dat lijkt op pulserende internetkabels. Daarvoor gebruiken wij geen draad en naald maar tekensoftware en blockchain.” De laatste collectie was genderneutraal. “Online kiezen mensen voor een groene huid en paarse ogen, wat veel spannender is dan dikke lippen en lange benen. Je digitale identiteit kun je zelf kiezen.”

The Fabricant wil een duurzaam alternatief bieden voor “een toxic modesysteem”, aldus Slooten. “De enige grondstoffen die wij gebruiken zijn data.” Ook wordt het gesloten systeem waarbij een paar grote merken en influencers die dienst uitmaken opengebroken. “Bij onze modeshows zit iedereen first row.”

Op het nieuwe platform The Fabricant Studio dat onlangs is gelanceerd kunnen ontwerpers eigen creaties direct uploaden, vooralsnog alleen op uitnodiging. “Die creatie kan een kledingstuk zijn maar ook een digitale stof of sieraden, waarmee andere ontwerper weer nieuwe combinaties kunnen maken.” Alle creaties op The Fabricant Studio zijn als NFT te koop, waarbij de opbrengsten worden verdeeld onder de ontwerpers van het kledingstuk, de stof en de combinatie. “Een jonge ontwerper uit Dakar in Senegal krijgt nu een eerlijke kans.”

Supertoys Supertoys

“Je zou het niet zeggen maar de blob-achtige vorm van Water is also Human is gebaseerd op een digitale ontwerptekening van standaardstoel met vier poten en een zitting van 52 centimeter hoogte”, begint ontwerper Job Mouwen. Met zijn partner Merle Flüge vormt hij sinds 2019 de Rotterdamse ontwerpstudio Supertoys Supertoys. “Hiervan heeft een algoritme allerlei vloeibare vormen gemaakt. Daaruit hebben wij vervolgens die vorm gekozen die volgens ons de optimale combinatie is van een waterdruppel en een stoel. Je kunt er nog nét op zitten, voordat hij uit elkaar lijkt te spatten. Tegelijkertijd oogt de stoel heel digitaal, zodat je als het ware ziet dat het een samenwerking is van mens en kunstmatige intelligentie.”

Deze digitale ontwerptekening is vervolgens omgezet naar de maakinstructies voor een 3D-printer, dat weer als NFT wordt verkocht voor 1 Ethereum (2300 euro volgens de dagkoers). De koper van een NFT kan Water is also human vervolgens lokaal laten 3D-printen. “Wij geven een adressenlijst van betrouwbare producenten. Dat kost ongeveer 700 euro.” Op zich niets nieuws onder de zon; de 3D-printtechniek bestaat al meer dan twintig jaar. “Maar dankzij NFT’s kunnen wij deze digitaal ontwerpen eindelijk  op een betrouwbare manier verkopen.” Al kunnen er nog steeds illegale kopieën van het 3D-printbestand circuleren, weet ook Mouwen. “Van de Eames Chair zijn ook talloze kopieën in omloop. De echte designliefhebber wil the real thing. Met een NFT krijgen nu ook 3D-geprinte objecten deze authenticiteit.” 

Voor Supertoys Supertoys is er nauwelijks nog verschil tussen een NFT en een fysiek object. “Al ons ontwerpen zijn in eerste instantie digitaal. Vervolgens bekijken wij of het ontwerp bestaansrecht heeft in de fysieke wereld”, zegt Mouwen. Net als de moderne switchen ook de ontwerpen als Water is also Human van online naar offline, en weer terug. “Een foto van de 3D-geprinte stoel staat bijvoorbeeld als plaatje op het internet. Veel mensen vragen zich dan af of de foto echt is. Wij spelen bewust met die spanning. Daarom zien onze ontwerp er uit als fantasie-objecten die niet echt bestaan.”

Het digitale ontwerp hoeft niet 3D-geprint te worden maar kan ook als fotoprint aan de muur hangen. “Miljoenen mensen genieten van design dat uitsluitend bestaat als een highres afbeelding op Instagram of in een interieurblad. Waarom dan niet thuis aan de muur?” Wat ook kan is dat de digitale stoel straks in een eigen omgeving in metaverse wordt geplaatst. Of nog beter: “Mensen die Water is also Human in hun woonkamer én in metaverse hebben staan. Dankzij NFT’s vloeien deze de virtuele en fysieke werelden samen, als water.”

Nemo Vos

Wat zijn digitale creatie Kamer met uitzicht precies is lastig in woorden uit te leggen, zegt Tibor de Jong, die onder naam Nemo Vos werkt als digitaal kunstenaar, “Met een VR-bril word je ondergedompeld in een wereld met steden, kastelen, dieren en andere natuur. Maar het is geen fantasy. Het is eigenlijk meer een gedicht dan een verhaal.” Voor deze experience componeerde zijn vader Erik de Jong, vooral bekend onder zijn artiestenaam Spinvis, een soundtrack van ongeveer 25 minuten. “Het is een droomvlucht voor volwassenen.”

Kamer met uitzicht wordt in een oplage van slechts honderd stuks verkocht als NTF. “Het mag exclusief zijn. Het is tenslotte een droomwereld die je koopt.” Bovendien krijgen de kopers er een viewmaster bij met een fotokaart met videostills uit Kamer met uitzicht. “De viewmaster is toch eigenlijk een analoge vr-bril, waarbij de losse kaart de NTF is.” Een eerdere samenwerking tussen vader en zoon De Jong was een korte videoclip, waarvan de NFT vergezeld ging van een roze muziekcassette. “Speciale uitgaves worden enorm gewaardeerd door muziek- en filmliefhebbers. Je kunt het vergelijken met de lp van gekleurd vinyl met bandlogo van vroeger.”

Videostill uit Kamer met uitzicht

NFT’s bieden digitale kunstenaars als Nemo Vos en wellicht ook muzikanten als Spinvis een mogelijkheid om deze specials rechtsreeks aan liefhebbers te verkopen. Deze online community  kan vervolgens worden uitgenodigd voor liveconcerten of meet-ups. “Ik zie NFT’s als een nieuw medium waarmee ik mijn werk kan presenteren en promoten. Daarvoor moet ik nu Instagram gebruiken, waarvan uiteindelijk vooral de firma Facebook profiteert. En als er eens een tepel is te zien, kan ik sowieso niet posten.”

Met 35 euro is Kamer met uitzicht heel redelijk geprijsd. “Wij gebruiken de cryptovaluta is Xdai, die is gekoppeld aan de dollarkoers zodat er nauwelijks meer wordt gespeculeerd. Voor het aanmaken ervan hoeven ook geen energievretende servers te draaien.” Al zou het natuurlijk mooi zijn als de NFT een prijzig collector items wordt, droomt De Jong. “In dat geval ontvangen Spinvis en ik 15 procent royalties over elke nieuwe verkoop.”