Precies twintig jaar geleden lanceerde Tjep, de studionaam van de Nederlandse ontwerper Frank Tjepkema, het sieraad Bling Bling. De iconische logo’s van honderd bedrijven – van Chanel en MacDonalds tot Volkswagen of Playboy – waren over elkaar gelegd, zodat ze samen een gouden amulet vormden. “De wereld is verandert sindsdien”, zegt Tjepkema. Daarom besloot hij vorig najaar het sieraad een update te geven met 61 nieuwe logo’s – waaronder Instagram, Tesla en Tinder. Één logo werd verwijderd: de fabrikant van fotofilms Fuji. “Als symbool van merken die de digitale boot hebben gemist.”
Voor de launch van de nieuwe Bling Bling – uitgebracht in een gouden en een zwart-metalen editie, elk in een genummerde oplage van honderd exemplaren – maakte Tjepkema de zes minuten-durende animatiefilm Logos waarbij de gouden logo’s één voor over elkaar vallen. “Het eerste logo dat in de animatie over het scherm buitelt is van Roche, een farmaceutische fabrikant dat door de covid-pandemie opeens een andere lading heeft gekregen.” Als het sieraad compleet is, slaan de logo’s zwart uit, waarna ze uiteindelijk verpulveren. “Als laatste tuimelt de Facebook-duim uit beeld, maar dan wel omlaag.” Uiteindelijk blijft er niets van over en tuimelen de gouden logo’s weer opnieuw over elkaar. “Het kapitalistische systeem past zich voortdurend aan.”
Lees ook het interview met Andrès Reisinger, ontwerper van de eerste NFT-meubelcollectie: NFT FILES #2 “Dit is hét kantelpunt in digitaal design”, zegt Andrés Reisinger, maker van de eerste NFT-meubelcollectie
Cryptomunt Ethereum
Wat zeker ook geldt voor de kunstwereld, die sinds vorig jaar in de ban is van NFT, een soort contract waarmee het eigendom van digitale werken kan worden vastgelegd. “Een van de 61 nieuwe logo’s is bijvoorbeeld van Ethereum, de cryptomunt waaraan de NFT’s zijn gekoppeld.” Dus besloot Tjep Bling Bling te verkopen als een NFT op Opensea.com, de grootste website voor het verhandelen van deze digitale kunst.
De kopers van een NFT van zijn Bling Bling krijgen een highres versie van de animatiefilm Logos. “Deze kan bijvoorbeeld in een loop worden afgespeeld op een artscreen dat als een schilderij aan de muur hangt.” Daarnaast krijgen ze het eigendom van de digitale afbeelding van één logo. “Er worden in totaal dus 160 únieke NFT’s verkocht.” Elke 54 uur ‘dropt’ Tjepkema een nieuw logo als NFT. “Zo zijn over precies een jaar alle NFT’s gelanceerd.” Aan elke NFT is een merklogo gekoppeld, beginnend bij de post-it memo’s M3 tot het nieuwe onlinevergadersysteem Zoom. “Wie wil kan ook merklogo kiezen. Zo kan een interessante dynamiek ontstaan waarbij sommige merklogo’s zichtbaar meer gewild zijn dan andere.”
“Het sieraad is nu onderdeel geworden van het kapitalistische systeem dat het bekritiseerd.”
Natuurlijk zijn NFT’s een nieuw en interessant verdienmodel, beaamt Tjepkema. Maar door Logos als een NFT te verkopen, krijgt Bling Bling – dat een commentaar is op het kapitalistische systeem – er een conceptuele laag bij. “De economische waarde van logo’s wordt nu vertaald in het nieuw financiële systeem van cryptomunten. Het sieraad is nu onderdeel geworden van het kapitalistische systeem dat het bekritiseerd.” Bovendien blijft het digitale werk voor iedereen toegankelijk. “De koper van een sieraad hangt het in zijn huiskamer op, waar het voor bijna niemand te zien is.”
Lees hier wat de impact van NFT’s voor design: NFT FILES #1 De stormachtige opkomst van de NFT’s – en wat dat betekent voor design en architectuur
Hype en speculatie
Dat er een zweem van hype en speculatie rond de NFT-kunst hangt, is volgens Tjepkema marktwerking. “Sommige werken op Opensea.com verdwijnen in de anonimiteit. Andere werken krijgen een buzz en stijgen in waarde.” Daarin verschilt de digitale kunst niet van de reguliere kunstmarkt. “Kijk naar Banksy en zijn stunt om een werk door de papierversnipperaar te gooien, waarna de waarde ervan meteen verveelvoudigde.” Daarbij, de aanvankelijke waarde bepaling van de NFT-werken is niet alleen volledig transparant maar ook volgens een vast systeem waar Tjepkema zelf geen enkele invloed op uitoefent. “De waardebepaling is feitelijk inzichtelijker dan bij de kunstverkoop in galeries, waarbij de galeriehouder zelf kan bepalen hoeveel en werk waard is.”
De kopers van een gouden of zwart-metalen Bling Bling hebben ook het eerste kooprecht op een NFT, wat interessant is omdat de prijs bij elke NFT met het startbedrag van 0,005 Ethereum (omgerekend ongeveer 15 euro). wordt verhoogd. Oftewel: de eerste koper krijgt het logo van de post-its 3M en betaalt daarvoor 0,005 Ethereum. Het laatste logo’s – van het online-vergadersysteem Zoom – kost 160 keer zo veel oftewel 0.8 Ethereum (volgende huidige koers ongeveer 2400 euro).
“Kopers van mijn werk krijgen ook weer voorrang bij de launch van een volgend digitaal ontwerp.”
Op deze manier bouwt Tjepkema een online gemeenschap van kopers en andere geïnteresseerden op rond zijn werk. “Kopers van mijn werk krijgen ook weer voorrang bij de launch van een volgend digitaal ontwerp. Wie weet wordt Bling Bling in een abstracte vorm zo zelf een logo”, lacht Tjepkema.
