Theo Ploeg – Tech Talk #3 “NFT’s? Believe the hype! Vooralsnog tenminste…”

Sinds Everydays: The First 5,000 days van kunstenaar Beeple door veilinghuis Christie’s is verkocht voor 69 miljoen dollar zijn NFT’s een mediahype.

Een NFT is een certificaat van eigenschap – nauwelijks meer dan een ouderwets kopersbriefje feitelijk. In dit geval van het betreffende kunstwerk. Dat certificaat is wat koper Vignesh Sundaresa daadwerkelijk kocht. Kopieën van het werk zijn op internet eenvoudig te vinden. Inmiddels zijn er meer NFT’s voor astronomische bedragen verkocht. Die van Twitter-oprichter Jack Dorsey’s eerste tweet bijvoorbeeld. Dat heeft de schijn van een hype. Toch is er meer aan de hand. Maar eerst: waar hebben we het eigenlijk over?

Een NFT is een Non-Fungible Token, een uniek bewijs dat gekoppeld kan worden aan elk digitaal medium (tekst, foto’s, video, code, alles eigenlijk als het maar digitaal is) én de eigenaar ervan. Een NFT is authentiek en kan niet worden gereproduceerd. Dat digitale media nooit uniek kunnen zijn omdat ze naar hartenlust kunnen worden gekopieerd, werd lang gezien als een eigenschap die onlosmakelijk verbonden was met de digitale wereld.

Tot NFT dus. En dat is niets minder dan een revolutie. Althans, in theorie.

In 1936 publiceerde socioloog Walter Benjamin het invloedrijke essay Het Kunstwerk in het Tijdperk van de Mechanische Reproductie. Daarin beweert hij dat door de opkomst van moderne technieken om kunst te reproduceren essentiële eigenschappen van het kunstwerk verdwijnen. Een ontwikkeling die hij niet per se als negatief ziet. Hij duidt deze eigenschappen aan als ‘aura’. Een reproductie van een bijvoorbeeld de Mona Lisa verliest nog al wat van dit aura: het materiaal, de plek waar het hangt, de uniekheid, het ritueel van het museumbezoek. Benjamin maakt de digitalisering niet meer mee. In dat proces verdwijnt nog meer aura: de uniekheid van een kunstobject is er volledig afwezig. Het origineel en de kopie zijn immers volstrekt identiek aan elkaar.

Van Nike tot Don Diablo

Daar brengen NFT’s nu verandering in. Door de tokens vast te leggen in de blockchain, worden authenticiteit en eigenaarschap gewaarborgd. Dat biedt nieuwe mogelijkheden voor digitale (media)kunst. De eerste NFT, uitgebracht in juni 2017 en betaald met de blockchainmunt Ethereum toonde dat reeds. CryptoPunks verscheen in een oplage van 10 duizend en in vier verschillende smaken. Bijna vier jaar later is er nog steeds een levendige handel in karakters.

De Nederlandse producer Don Diablo onthulde vorige week zijn NFT genesis piece. Daarmee negeert hij de crypto-art hype (iets eenvoudigs uitbrengen en er veel geld voor vangen) en benut de mogelijkheden van de nieuwe technologie. Zijn ‘genesis piece’ is een hologram waarin muziek en beeld samenkomen. De fysieke cartridge die onderdeel is van het werk, slaat een brug met de fysieke wereld. Dat is niet per se nieuw – Nike gebruikt NFT’s om zeldzame schoenmodellen aan de eigenaar ervan te koppelen – maar opent weldegelijk nieuwe perspectieven voor mediakunstenaars, designers, artiesten en muzikanten. Zo is het ook mogelijk om de oorspronkelijke maker financieel te laten profiteren van de handel in de NFT. Arm en eenzaam sterven als Vincent van Gogh hoeft niet meer .

De ontwikkeling van NFT’s is vol dynamiek en de komende tijd zullen er vast veel meer experimenten volgen. Zoals dat gaat met hypes. Al zijn er wel nog een aantal minpunten die roet in het eten kunnen gooien. Zo kost het bewaren van een NFT in de blockchain ontzettend veel energie. En wat als de maker het werk verandert of verwijdert? De NFT bevat immers niet het kunstwerk zelf, maar een verwijzing ernaar. Maar vooralsnog geldt: believe the hype!

Keep on digging…

Op CryptoArtNet vind je een overzicht van de plekken waar je NFT’s kunt kopen: https://www.cryptoartnet.com. Let op: er verschijnen elke dag nieuwe marktplaatsen.

NFT’s kunnen in games voor belangrijke veranderingen zorgen. GamesBeat schreef er een goed artikel over: https://venturebeat.com/2021/02/26/the-deanbeat-how-non-fungible-tokens-nfts-will-change-games/

Verreweg het beste artikel over NFT’s vind je bij House Of Beautiful Business: https://houseofbeautifulbusiness.com/read/can-nfts-make-business-more-beautiful

Meer over de eerste NFT ‘CryptoPunks’ vind je hier: https://www.larvalabs.com/cryptopunks

Hic et Nunc is een alternatieve marktplaats voor cryptokunst waar het draait om de kunst zelf in plaats van de handel: https://www.hicetnunc.xyz

Theo Ploeg is als design socioloog verbonden aan Amsterdam Fashion Institute (AMFI) en International Music Academy Lab (IMA-Lab), met zijn eigen Studio Hyperspace experimenteert hij met speculative design en voert hij het Speculative Now.-platform.

LEES OOK: Tech Talk #1 en Tech Talk #2