Het People’s Pavilion van Overtreders W en Bureau SLA op de Dutch Design Week in 2017 kennen we allemaal nog wel. Midden op Strijp-S was voor amper negen dagen een volwaardig gebouw neergezet dat was volledig vervaardigd van gerecyclede materialen, waaronder zevenduizend kilo afvalplastic; dat was in een fabriek in België met speciale mallen in negenduizend ruitvormige tegels geperst. Het resultaat was een intrigerende schub-achtige gevel, die van veraf een prachtige gloed had. “Het afval is niet gesorteerd, waardoor elke patrijs een afwijkende kleur en textuur heeft. Dat geeft een bijzonder effect. Bakstenen zijn tenslotte ook allemaal anders”, aldus Hester van Dijk van Overtreders W.
Dat kunnen we zelf beter, oordeelde Overtreders W over de afvalplastic tegels en in samenwerking met het Amsterdamse Bureau SLA is een eigen productielijn opgestart. De tegels zijn nu leverbaar als volwaardig bouwmateriaal. Het fabriekje laat alle stappen van het upcycling proces zien: van vuilniszak tot uniek product. Er zijn machines om te sorteren, te wassen, te malen en te spuiten.
Circulaire impact door architectuur
In 2019 volgde de goedkeuring voor brandcertificaat klasse B (zeer moeilijk brandbaar) volgens NEN-EN 13501-1. Kortom, de Pretty Plastic afvalplastic tegel is een officieel erkend bouwproduct. Begin dit jaar werd de eerste nieuwbouw met bekleding van Pretty Plastic opgeleverd, de Sint Oelbert School in Oosterhout. Naast het schoolgebouw is een aparte muziekpaviljoen gebouwd door Grosfeld Bekkers van der Velde Architecten. Voor de Deense gemeente Aarhus werd een kleine versie van dit paviljoen gerealiseerd.
Ervaring met circulair bouwen hadden Overtreders W en Bureau SLA opgedaan met de Noorderparkbar, een kiosk die geheel was gebouwd van materialen die op Marktplaats waren gekocht. In 2015 werd van gerecycled plastic werkunits gemaakt voor de Hogeschool van Amsterdam. “Gerecycled plastic wordt meestal gebruikt voor lampenkappen of vazen. Om echt impact te hebben op het milieu moet er volume worden gemaakt. Dat kan met architectuur.”
3D-printen met robotarmen
Dat van duurzaam plastic aansprekende gebouwen kunnen worden, gemaakt wist DUS Architects al veel eerder. Sinds 2013 experimenteert het Amsterdamse bureau met de realisatie van een 3D-geprint grachtenpand van bioplastic, het 3D-print Canalhouse. In 2018 werd de aandacht verlegd naar de start-up Aectual, waarmee weliswaar wordt voortgeborduurd op de kennis die was opgedaan met het grachtenpand maar toch een nieuwe weg wed ingeslagen. In plaats van hele gebouwen worden nu alleen nog vloeren 3D-geprint met verrijdbare robotarmen. “Een markt met een wereldwijde omzet van 300 miljard, en dat is vloeren alleen dus”, zegt CEO Hans Vermeulen, met Martine de Wit en Hedwig Heinsman de oprichters van zowel Aectual als DUS Architecten.
“Voor het nieuwe kantoorverzamelgebouw Capital C in Amsterdam hebben voor de vloer van de dakkoepel gerecyled glas van bierflessen gebruikt.”
Hans Vermeulen, CEO Aectual
Eerst wordt met een zelf ontwikkeld bio-plastic, gemaakt van lijnzaadolie en met gerecycled afvalplastic, een patroon op de vloer geprint. Dat wordt vervolgens gevuld met hoogwaardige afvalmaterialen, zoals marmer. Door er andere elementen aan toe te voegen ontstaat de karakteristieke terazzo-vloer met zwierige lijnpatronen. Vermeulen: “Onlangs zijn we gestart met een zeer hoge resolutie beton als aanvulling op onze bio-based en volledig recyclebare polymeer. Maar we zijn flexibel in materiaalkeuze. Voor het nieuwe kantoorverzamelgebouw Capital C in Amsterdam hebben voor de vloer van de dakkoepel gerecyled glas van bierflessen gebruikt. Wat ook bijzonder duurzaam is: bij de productie van Aectual vloeren komt geen afval vrij. En ook veranderende bouwvoorschriften kunnen eenvoudig worden meegenomen in het ontwerp. Het zijn immers gewoon nieuwe data voor het programmeren van de robots.”
Nike en Patricia Urquiola
Aectual kan tegenwoordig een groeiend aantal digitaal geprinte bouwelementen aanbieden, van vloeroppervlakken tot wandpanelen en trappen. Doordat deze telkens opnieuw moeten worden vervaardigd, kunnen ze niet alleen (bijna) elke gewenste afmeting hebben maar ook de printpatronen kunnen worden aangepast aan de individuele wensen. Tot de klantenkring behoren onder meer Nike, BMW, product- en interieurontwerper Patricia Urquiola en Amsterdam Schiphol Airport.
Pretty Plastic. Contactweg 47, 1014 AN Amsterdam. Open: vrij-zon 12.00-18.00 uur
Aectual. Naritaweg 14, 1043 BZ Amsterdam. Open: vrij-zat 10.00-18.00 uur, zo tot 17.00 uur. Lezing + rondleiding door medeoprichter Hedwig Heinsman: za 19 sept, 15.00 uur, borrel en hapjes om 16.30 uur (RSVP: info@aectual.com)
