Corona-files #10 – Slimme volg-lasers maken kunstzinnig kijkspel van social distancing

Het Smart Distancing System van ontwerper Jólan van der Wiel en digitaal kunstenaar Nick Verstand is een bewegende laserprojectie op de grond in de vorm van cirkels, vormen, pijlen of lijnen waarmee de veilige afstand tussen personen in een ruimte wordt gevisualiseerd. De bewegingen van mensen worden gevolgd met geavanceerde motion tracking technologie en doorgegeven aan de computergestuurde lasers. Zo ontstaat er om het lichaam een speels en veilig grid van bewegende lijnen. Het systeem – dat nog in de testfase zit – kan worden toegepast stations, vliegvelden, winkels, beurzen, horeca en straks ook op festivals of clubs. Droevige tape-lijnen en preventieve no-go areas zijn dan verleden tijd.

Het idee voor het Smart Distancing System ontstond bij Van der Wiel als idee voor een eigen tentoonstelling die door de lockdown was afgelast. Al snel besefte hij dat de behoefte aan een slimme en vooral ook vriendelijke manier van social distancing omvangrijker was. “Wat is de impact van altijd maar anderhalvemeter afstand te moeten houden? Hoe kunnen we dat als samenleving volhouden op een manier die ook nog eens leuk is? Hoe voorkom je dat mensen zich voortdurend beperkt en gecorrigeerd voelen?” Aanvankelijk dacht Van der Wiel aan lichtbundels of cirkels om het lichaam. Een laserstraal die de afstand tussen mensen visualiseert bleek uiteindelijk de meest flexibele en interactieve oplossingen. “Daarvoor moet je bij Nick Verstand zijn”, aldus Van der Wiel.

• 

• 

Beeldend kunstenaar Nick Verstand maakt ruimtelijke installaties van geluid, licht en projecties. Zijn werk is veelal interactief en onderzoekt het menselijk gedrag. Aura is een audiovisuele installatie die de emotie van toeschouwers toont door middel van licht en kleur en muziek. Verstand werkte voor dit project samen met TNO, dat onderzoek doet naar bio-sensors die real time emoties vaststellen door iemands hartslag en hersengolven te monitoren. De kleuren in Aura passen zich aan deze emoties en gevoelens aan.

Met Van der Wiel ontwikkelde Verstand het kunstzinnige maar realistische anderhalvemeter-concept Smart Distancing System waarbij met verfijnde motion tracking technologie individuele mensen kunnen worden gevolgd in hun bewegingen. “Iedereen wordt van bovenaf afgebakend met een organische lijn. Als mensen te dicht bij elkaar komen, gaan deze lijnen op elkaar reageren. Het is bewust geen systeem dat dwingt om anderhalve meter afstand te nemen. Het is juist de bedoeling mensen bewust te maken van de onderlinge afstand, zodat ze deze beslissing zelf kunnen nemen. Je spreekt mensen aan op hun verantwoordelijkheid. Zo behouden ze hun autonomie, wat belangrijk is voor een gevoel van welzijn.”

He systeem is niet geschikt voor alle situaties in de openbare ruimte. “Als een grote stationshal overvol is, verlies je het overzicht. Maar in de beperkte ruimte voor de ov-poortjes of een roltrap, plekken waar mensen geneigd zijn samen te drommen, kan het een uitkomst zijn om een gevoel van afstand te visualiseren. Het bewustzijn van elkaars aanwezigheid is misschien nog wel belangrijker dan een nauwkeurige meting van de afstand.”

Volgens het duo zijn er verschillende manieren om de afstand tussen mensen te visualiseren. Van der Wiel: “Naast organische contouren kun je ook denken aan een rechte lijn tussen twee mensen die gaat steeds meer gaat kronkelen als ze elkaar naderen. Een andere uitwerking zou kunnen zijn om de afstand te personaliseren. Iemand die grote risico’s op besmetting kan zijn personal space op twee meter zetten bijvoorbeeld.”

• 

• 

Op dit moment zit het Smart Distancing System in de fase van software-ontwikkeling. “Wel is er al belangstelling van diverse instellingen en bedrijven om specifieke toepassingen te verkennen.” Belangstelling die noodzakelijk is, want vooralsnog hebben Van der Wiel en Verstand geen subsidie aangevraagd. “Dat duurt allemaal te lang. Dit soort ideeën moeten meteen in de praktijk worden getest en ingezet.” Naar verwachting zullen deze testen in de openbare ruimte binnen enkele weken plaatsvinden. “Welke kleur vinden mensen prettig? Tot hoever kun je de lijnenspel om het lichaam abstraheren? Dat zijn allemaal relevante vragen waarop wij nu nog geen antwoord hebben”, aldus Van der Wiel. Maar dat mensen zich beperkt voelen in hun privacy, daar is het duo niet bang voor. “Wij worden nu ook al in de gaten gehouden op stations en in winkelstraten. Misschien is het alleen maar goed als dat nu ook eens zichtbaar wordt.”

OVER DE MAKERS

Nick Verstand maakt interactieve installaties waarin technologie en design versmelten. Zijn werk was te zien op uiteenlopende plekken als het Stedelijk Museum Amsterdam, de Paris Couture Week, dancefestival Dekmantel en de Dutch Design Week. Hij werkte samen met kunstenaars als Iris van Herpen, Björk en Suzanne Ciani.

Jólan van der Wiel heeft een fascinatie voor natuurverschijnselen, techniek en grillige materie. Van der Wiel maakte kinetische installaties voor Issey Miyake, Iris van Herpen, Benthem Crouwel Architects en merken als Volvo Car Group en champagnemerk Dom Perignon. Zijn werk is wereldwijd tentoongesteld, onder andere in Metropolitan Museum en het Cooper Hewitt Museum in New York City.