Toekomstfestival Society 5.0 streeft naar menselijke contact – met én zonder technologie

Door digitalisering en polarisatie luisteren we steeds minder naar elkaar. Hoe doen we dat ook al weer, zinvol contact met elkaar maken? En hoe kan technologie bijdragen aan een samenleving waarin het niet gaat om transacties maar om verbinding? Dit onderzoekt Society Festival 5.0 op 9 & 10 oktober in Amsterdam.

Society 5.0 Festival is een verkenning van een samenleving die duurzamer, transparanter en inclusiever is. De basis daarvoor is diep en waardevol menselijk contact. Maar hoe doe je dat, zo’n ingrijpende maatschappelijke transitie realiseren? Door de focus te verleggen van economie en technologie naar het welzijn van menselijk én niet-menselijk leven. Deze mentaliteitsverandering verkent dit jaarlijksekennisfestival met een indrukwekkende deelnemerslijst van wetenschappers, ontwerpers en kunstenaars. De derde editie van Society 5.0 Festival wordt op 9 & 10 oktober gehouden in Amsterdam.

Commons

Voor wie nog niet bekend is met Society 5.0 – dit begrip staat voor de vijfde grote transformatie die ons te wachten staat, na onder meer de informatiegolf van de 20^ste eeuw (de vierde) en de industriële revolutie van de 19^de eeuw (derde). Nu zijn het digitale technologieën zoals kunstmatige intelligentie, robots en de virtuele en augmented reality (VR en AR) die voor grote verandering in de samenleving zullen zorgen. Door deze technologie slim in te zetten kan een slimme, inclusieve en duurzame ‘samenleving 5.0’ worden gerealiseerd waarin de mens centraal staan. 

Om deze grootse toekomstvisie nog enigszins behapbaar te houden is dit jaar als thema gekozen voor Transforming the social fabric. Vrij vertaald: de manier waarop onze samenleving is georganiseerd moet verschuiven van transacties naar relaties. We zouden het bijna vergeten in dit digitale tijdperk van AI en filterbubbels maar menselijk contact is de basis van ons bestaan. Maar hoe doen we dat ook al weer, contact maken met elkaar? Dat vereist een radicaal andere mentaliteit waarin zorgen voor elkaar en repareren wat er al is belangrijk is dan winst en groei.

De treffende openingsrede wordt dan ook verzorgd door Marleen Stikker (woensdagavond 18.00u). De directeur van onderzoeksinstelling Waag zal een pleidooi houden voor de commons of burgerinitiatieven; bij deze directe vorm van democratie verenigen burgers zich voor een algemeen belang als een schonere wijk of beter openbaar vervoer. Toch is er bij de overheid en het bedrijfsleven nauwelijks belangstelling voor deze betrokkenheid van burgers. Welke rol kan het internet spelen bij de effectiviteit van deze burgerraden, is een van de vragen die auteur van het boek Het internet is stukzal opwerpen.

Energiezuinige VR

De keynote Let’s Rewild the Internet van internetpionier Maria Farrell wordt een pleidooi voor een transparanter en eerlijker internet. Het Wilde Westen is een vaak gebruikte metafoor voor het internet, hoewel dat inmiddels strak is gecentraliseerd en wordt gecontroleerd door een handvol grote bedrijven. Een wilder en vrijer internet is alleen mogelijk met strikte regulering en decentralisatie van de bestaande platforms, is de boodschap van deze vooraanstaande tech-criticus. Al hebben we zelf ook een taak te vervullen als individu. In tijden van polarisatie is het meer dan ooit noodzakelijk om te luisteren naar elkaar. Maar dan ook écht luisteren, oprecht en zoekend naar verbinding, bepleit de derde hoofdspreker Miriam Rasch, auteur van het boek Luisteroefeningen.   

Net als de voorgaande edities bestaat het programma van Society 5.0 Festival naast deze bevlogen keynotes uit praktische casestudies, kleinschalige workshops en kunstzinnige installaties. Op dit toekomstfestival kun je niet alleen luisteren en ervaren maar ook meedenken en vooral meedoen. We moeten immers samen aan de slag om die betere samenleving te realiseren. Zo wordt er handleiding gegeven in het maken van hoodbots, laagdrempelige vraagbots en AI-systemen die de buurtcohesie bevorderen. Het VPRO Medialab organiseert een Hackaton om energiezuinige en transparante manieren te onderzoeken om digitale media als VR en AR te maken.

Eenzaamheid

Ruimte voor een kritische blik op technologie is er vanzelfsprekend er ook. Steeds meer mensen raken door internetbubbels en gebrek aan digitale weerbaarheid in een isolement. De workshop The lonely society zoekt naar innovatieve manieren waarop we contact kunnen leggen, met én zonder technologie. De workshop Step into her shoes is een verkenning door HvA-onderzoeker Mirjam Vosmeer naar een rechtvaardigere representatie van vrouwen in gaming en virtual reality.

Nieuw dit jaar is een serie intieme workshops waarin persoonlijke ervaringen worden gedeeld. De open discussie Can we make social change with art? is eengezamenlijk onderzoek naar hoeveel activisme je je als onafhankelijk ontwerpers en wetenschappelijk onderzoeker kunt permitteren. Om een vrije gedachtenuitwisseling te waarborgen geldt bij de sessie Creatief onder vuur over ethische en intieme vragen als ‘hoe voorkom ik depressieve gevoelens bij onderzoek naar klimaatverandering’ een strikte vertrouwelijkheid. Mobiele telefoons zijn dan afwezig en wie wat heeft gezegd blijft binnenskamers. Dit doe-denk-ervaar-festival streeft tenslotte naar oprechte verbinding.

Wie wat wanneer

Society 5.0 Festival wordt georganiseerd door het Centre of Expertise Creative Innovation (CoE CI), een samenwerkingsverband van Hogeschool van Amsterdam, de Rietveld Academie, de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten en hogeschool InHolland. Doel van deze coalitie is onderwijs en onderzoek verbinden met de creatieve industrie, beleidsmakers en maatschappelijke organisaties om gezamenlijk oplossingen te ontwikkelen voor actuele vraagstukken. Met Society 5.0 Festival biedt CoE CI een verdiepend podium aan creatieve professionals – kunstenaars, technologen, hackers en ontwerpers – om met de studenten en andere stakeholders te verkennen hoe een samenleving die gebaseerd is op publieke waarden en positieve impact kan worden gerealiseerd.

Society 5.0 Festival. 9 & 10 oktober 2024. The Social Hub, Wibautstraat 129 in Amsterdam. Tickets 99 euro, bestel HIER