Artificiële intelligentie zal ook de ontwerpwereld ingrijpend veranderen. Ontwerper moeten daarop anticiperen. Tegelijkertijd moeten ze daarbij ethische en juridische aspecten niet uit het oog verliezen. Daarom biedt de BNO in een white paper een aantal eerste handvatten voor gebruik van generatieve AI-tools zoals, ChatGPT, Midjourney of DALL-E door ontwerpers.
Dowload de white paper HIER
De white paper maakt onderdeel uit van een dossier over AI dat de BNO inmiddels heeft aangelegd. Want als ontwerper is het cruciaal om vooruit te lopen op de veranderingen die worden veroorzaakt door AI. Tegelijkertijd is het van essentieel belang om de ethische en juridische aspecten in acht te nemen. Belangrijke vraag is bijvoorbeeld of ontwerpen zomaar gebruikt mogen worden als trainingsdata en wat je eraan kunt doen om dit te voorkomen of tegen te gaan. Daarnaast speelt de vraag of AI-creaties door het auteursrecht worden beschermd.
Bekijk het hele BNO-dossier over artificiële intelligentie HIER
Hoewel AI al tientallen jaren bestaat, zijn de ontwikkelingen van AI-systemen in een stroomversnelling en van invloed op de ontwerpsector. AI-tools bieden veel nieuwe mogelijkheden om creatieve werken te genereren in een ontwerpproces. Hoewel de mogelijkheden eindeloos lijken, is het belangrijk je eigen creativiteit voorop te blijven stellen en verantwoord met AI-tools om te gaan, aldus de BNO. De volgende vijf pijlers zijn van belang:
Gebruik AI als creatieve tool en niet voor rechtstreekse eindresultaten
Omdat in de toekomst steeds meer creatieve content vrijwel volledig door AI gegenereerd kan worden, is het raadzaam je ontwerpproces vast te leggen wanneer je gebruik maakt van AI in je ontwerpproces. Sla (bijvoorbeeld in PDF) op welk onderdeel van je werk volledig door AI gegenereerd is en hoe zich dat verhoudt tot het eindresultaat.
Respecteer intellectuele eigendomsrechten van anderen
Om het risico op inbreuk verder in te perken, is het in de eerste plaats verstandig en ethisch wenselijk om AI-tools geen content te laten genereren in de stijl van iemand anders. Hoewel een specifieke stijl auteursrechtelijk niet wordt beschermd, zal de kans groter zijn dat een AI-tool content met auteursrechtelijk beschermde elementen creëert wanneer je een AI-tool de opdracht geeft iets te genereren in iemands stijl.
Let op de gebruiksvoorwaarden van AI-tools
AI tools bieden ruime gebruiksmogelijkheden met betrekking tot de content die je creëert. Daartegenover staat dat ze geen garantie bieden ten aanzien van de uniciteit van wat je creëert of in hoeverre de gegenereerde content inbreuk maakt op rechten van anderen. Daarom is bij gebruik van deze tools voorzichtigheid geboden
Wees voorzichtig met wat je invoert in AI-tools
Bij gebruik van de meeste AI-tools ben je verantwoordelijk voor hetgeen je invoert en geef je daarnaast de tools ook toestemming jouw input te gebruiken. Wat concreet gebeurt met de informatie die je invoert is vaak onduidelijk. Daarom is het essentieel voorzichtig om te gaan met hetgeen wat je invoert.
Wees transparant over het gebruik van AI in jouw ontwerpproces
Omdat de juridische consequenties bij het gebruik van (generatieve) AI-tools nog niet volledig zijn uitgekristalliseerd, is het een optie hierover transparant te zijn naar je opdrachtgever om onduidelijkheden te voorkomen. Je weet immers nooit 100% zeker of het door AI gegenereerde werk inbreuk maakt op rechten van anderen en in hoeverre het (mede) door AI gemaakte ontwerp wordt beschermd door intellectuele eigendom.
Lees ook het interview met Laurens Vreekamp, auteur van het boek The Art of AI: “Ontwerper kan juist profiteren van kunstmatige intelligentie”, aldus tech-expert Laurens Vreekamp
