Het mondkapjes is een mode-item. Er is keuze uit exclusieve designer-exemplaren van Gucci of juist een doe-het-zelf-exemplaar voor de crea-bea’s – en alles daartussen. Terwijl nog geen twee jaar geleden de eerste dragers van een mondkapje in Europa – veelal Chinezen en andere Aziatische mensen – nog op afkeurende blikken konden rekenen. Zij droegen dit mondkapje nota bene als geruststelling dat ze alle voorzorgsmaatregelen in acht namen.
Maar Europeanen – Nederlanders niet in de laatste plaats – zijn niet zo van de gezichtsmaskers. Wat ongetwijfeld te maken heeft de middeleeuwse ‘pestmeesters’ en hun afschrikwekkend masker met snavelneus gevuld met kruiden en specerijen om de stank van ziekte te verdrijven. Het was de stank die de ziekte verspreide, was de niet helemaal onlogische opvatting destijds. Zodra de pest voorbij was verdwenen de groteske maskers begrijpelijkerwijs weer uit het straatbeeld.
Lees ook dit verhaal over de culturele verschillen bij het dragen van mondkapjes: Corona-files #11 – “Mondkap is moderne talisman voor veiligheid en hoop”
In China is het mondkapje volledig ingeburgerd sinds de meest Oostelijke provincie Mantsjoerije in 1910 wordt getroffen door de pest. Die werd verspreid door pelsjagers werden besmet door contact met zieke marmotten, maar dat terzijde. Het keizerlijke hof dirigeert Lien-teh Wu, een amper 31 jaar oude arts, naar de afgelegen streek. Tegen de gangbare aanname dat de ziekte wordt verspreid door vlooien, stelt hij dat dit via de lucht gebeurt. Ter bescherming maakt voor zichzelf een halfronde mondkap van stevig gaas, dat hij opvult met katoenen lappen; twee touwtjes om het hoofd houden de kap op zijn plek. Proefondervindelijk bewijst hij zijn gelijk – een Franse arts die hem om zijn vinding beschimpt sterft binnen twee dagen.
De mondkap van Lien-teh Wu werkt niet alleen maar is door het eenvoudige design eenvoudig zelf te maken van lokale materialen, kan worden gewassen en is bovendien goedkoop genoeg om te vervangen. De overeenkomst op foto’s van dit primitieve mondkapje met het moderne voorgeschreven medische N95 mondkapje is treffend.
In China is Lien-teh Wu een nationale bekendheid. Hij introduceerde niet alleen het moderne mondkapje maar voerde ook strikte quarantaine in (een lockdown, zouden we nu zeggen) en beperkte van de reismogelijkheden door het opschorten van de Trans-Siberische treinverbinding. Hij deed ook eens nog de allereerste autopsie in China én was de eerste Chinese arts die publiceerde in het gezaghebbende medische tijdschrift The Lancet.
Maar bij Gucci is er waarschijnlijk niemand die zijn naam kent.