De LocHal in Tilburg is de winnaar van de Herengracht Industrieprijs 2021. Een voormalige locomotiefhal is getransformeerd in een eigentijdse bibliotheek met creatieve werkplekken en diverse ontmoetingsplekken. Het team van Civic Architects, renovatiespecialisten Braaksma & Roos en Inside Outside heeft een geïntegreerd ruimtelijk concept gecreëerd dat binnen en buiten, het interieur en het stedelijk landschap met elkaar verbindt; in een later stadium zijn daarin losse interieurelementen geïntegreerd ontworpen door Mecanoo.
De jury: “Het winnende interieur is een plek voor ontmoeting en inspiratie, om kennis op te doen én te delen – niet alleen voor de gebruikers die zich toevallig in dat interieur begeven maar voor de gehele stad. Ontmoetingen tussen bewoners onderling en ook bezoekers worden ermee gefaciliteerd en zelfs uitgelokt. Door een genereus gebaar waarin historie en heden soepel zijn verknoopt, biedt het aanknopingspunten voor verschillende generaties en culturele achtergronden. Het ontwerp is daarmee op een even vanzelfsprekende als vernuftige manier ingebed in een bestaand lokaal weefsel.”
De jury bestond dit jaar uit voorzitter is Fokke Moerel, partnerarchitect bij het Rotterdamse bureau MVRDV. Daarnaast bestond uit jury uit Louise Schouwenburg (voormalig hoofd van de MA Contextual Design), architect Joyce Verstijnen (Bedaux de Brouwer Architecten), architectuurfotograaf Daria Scagliola en journalist Jeroen Junte.
Door een genereus gebaar waarin historie en heden soepel zijn verknoopt, biedt het aanknopingspunten voor verschillende generaties en culturele achtergronden. Het ontwerp is daarmee op een even vanzelfsprekende als vernuftige manier ingebed in een bestaand lokaal weefsel.
De jury
Industriële erfgoed
De jury prees de LocHal als een innovatieve update van de klassieke bibliotheek als een boekenhuis tot een genereuze plek voor ontmoeting, kennisuitwisseling en -ontwikkeling, werk en ontspanning en culturele verfijning. Naast bibliotheek is de Loc-hal een grote flexwerkplek, een open programmeerbare ruimte (gebruik voor een meet-up van voetbalclub Willem II tot de eindexamenexpositie van lokale Fontys Academie) een galerie, een restaurant, kantoren en diverse ruimtes voor debat, reflectie of lezingen.
Van de oorspronkelijke industriële architectuur zijn alleen de buitenmuren en de ijzeren kolommen opvallend zichtbaar gebleven. Daarnaast zijn historische interieurelementen en details intact gelaten. Niet is opgepoetst of voorzien van opsmuk maar dit industriële erfgoed – van de rails in de vloer tot elektrische schakelkasten aan de muur – is onveranderd gebutst, verroest, defect of zelfs met verfspetters erop. Wat goed was, is behouden; wat overbodig was, is verwijderd. De jury: “Door deze referenties naar het verleden wordt het gebouw onmiddellijk door de Tilburgenaren omarmd. Ook inwoners die geen historische of culturele band met de stad hebben, zien en voelen de logica van het gebouw. Het hoort hier.”
De nominaties
Naturalis Biodiversity Center, Leiden
Neutelings Riedijk Architecten
Naturalis Biodiversity Center is een onderzoeksinstituut en natuurhistorisch museum. De collectie telt ruim 42 miljoen objecten en behoort daarmee tot de top vijf van de wereld. Het museum informeert het publiek over de biodiversiteit op aarde. Belangrijk onderdeel hiervan is de ontwikkeling van moderne educatieve trajecten voor basis- en voortgezet onderwijs. Na een ingrijpende en niet altijd makkelijk bouwproces werd in 2019 het nieuwe museum.
RCO House, Amsterdam
Team V
Het RCO House is de huiskamer van het Koninklijk Concertgebouworkest. Het voorziet in een grote behoefte van de jonge orkestleden om buitenshuis te kunnen repeteren, zowel alleen als samen. In de nieuwbouw bevinden zich tien geluidsdichte oefenstudio’s. Met verschuifbare wandpanelen van eikenfineer is ook hier de akoestiek naar wens aan te passen. Hiervoor is door Team V een voormalige kunstschool aan de Gabriel Metsustraat, een gemeentelijk monument ontworpen door architect H.P. Berlage, grondig verbouwd.
Sweets Hotel, Amsterdam
Space & Matter i.s.m. Suzanne Oxenaar
Al in 2012 presenteerde de initiatiefnemers van SWEETS hotel – architectenbureau Space & Matter en cultureel-ondernemer Suzanne Oxenaar – hun plan om 28 brugwachtershuisjes in mini-hotelsuites te veranderen aan de gemeente van Amsterdam. De visie: om toeristen nieuwe buurten te laten zien en onverwachte ervaringen te laten meemaken in Amsterdam. In 2018 worden de eerste 11 kamers opgeleverd; inmiddels staat de teller op 26 kamers.
Forum Groningen
Architectencollectief deMunnik-deJong-Steinhauser / NL Architects
Eind 2019 heeft het grote nieuwe publieksgebouw van Groningen haar deuren voor het publiek geopend. Het Groninger Forum biedt onderdak aan onder andere: filmhuis en filmcafé, bibliotheek, museum, restaurant, dakterras, jeugdLAB, nieuwscafé, stripmuseum en VVV. Architectencollectief deMunnik-deJong-Steinhauser ontwierp het interieur van de publieke ruimtes van het tien verdiepingen tellende Groninger Forum, een gebouw ontworpen door NL Architects.
FOTO Siese Veenstra
De Herengracht Industrieprijs
De Herengracht Industrieprijs is de enige prijs die specifieke aandacht vraagt voor én genereuze steun geeft aan hoogwaardige interieurprojecten. Deze editie werd het indrukwekkende aantal van 240 projecten ingezonden. Daaruit is door een onafhankelijke jury vijf genomineerden gekozen, die de rijkheid en diversiteit van de discipline interieurontwerp onderstrepen: een bibliotheek, 28 mini-hotels die samen weer één hotel vormen, een natuurhistorisch museum, een ‘huiskamer’ voor een symfonieorkest, en een buurthuis 2.0.
Een leidraad bij de selectie uit de 240 inzendingen en ook de keuze voor de uiteindelijke winnaar was: Het interieur als verlengde van de stad. Natuurlijk speelt het afgelopen covid-jaar daarin een belangrijke rol. Dat was immers een jaar vol lockdowns en avondklokken. Een jaar waarin onze woonhuizen veranderden in school en kantoor. Het balkon werd een park en de tuin een fitnessruimte. Waar nog ontmoeten wij elkaar?
Het interieur als stad
Maar ‘Het interieur als verlengstuk van de stad’ was al urgent als thema voor covid. Steeds meer trekken wij ons terug achter beeldschermen, soms ook daar zelfs in veilige bubbels. Onze werkelijke identiteit maakt plaats voor online-identiteiten en avatars. Tegelijkertijd wordt de samenleving steeds divers en is meerstemmigheid inmiddels geen opgave meer maar een gegeven. Een fysieke plek die ontmoeting en gesprek uitlokt is daarom waardevoller dan ooit.
Daarom lag de focus voor de jury op het interieur als aanjager van interactie en als sociaal bindmiddel. Een plek voor ontmoeting en inspiratie, om kennis op te doen én te delen – niet alleen de gebruikers die zich toevallig in dat interieur begeven maar voor de gehele stad. Waarbij ook meeweegt in hoeverre een interieur het toe laat om te worden toegeëigend door de gebruiker. Het interieur als stadsplein, park, school of stoep. Het interieur als stad.