Eigenlijk was het gewoon een tusseneditie, de Milan Design Week die vorige week werd gehouden. Slechts een handjevol buitenlandse ontwerpers en meubelfabrikanten waagde de gok om naar de Italiaanse stad af te reizen. Ook de grote bezoekersstromen uit met name Azië, de VS en Groot-Brittannië bleven weg. Daardoor was ‘s werelds grootste designbeurs opeens een Italiaans onderonsje – met een klein Nederlands tintje, dat wel. Desalniettemin tekenden zich duidelijke trends af. De zes belangrijkste staan hier op een rij. Wederom met een Nederlands tintje.
De modernste art deco
De kleuren zijn vaal maar licht contrasterend – zacht paars naast mosgroen naast mosterdgeel. De decoraties zijn vloeiend en abstract, de materialen glanzend en verfijnd. Veel marmer ook, inlegwerk van zwaar hout en zacht velours om diep in weg te zakken. Kortom, art deco is helemaal terug. Het zal vast te maken hebben met een nieuwe roaring twenties vol seks en opwinding die (nog moeten) uitbarsten na de wereldwijde pandemie. Net als tijdens de hoogtijdagen van art deco dus. Al zou je ook een hang naar onschuldige tijden van weleer kunnen zien in deze revival. De Nederlands-Britse ontwerpstudio Rive Roshan geeft een eigentijdse draai aan het sierlijke art deco door gebruik te maken van de modernste productietechnieken. Net als destijds trouwens, want art deco was de verbeelding van de vooruitgang. Geometrische vazen zijn 3D-geprint van zand en sierlijke spiegels zijn vervaardigd van industrieel geperst en gekleurd glas. Het is ambachtelijk handwerk met een bijna digitale perfectie. Zelden zat retro zo dicht op de tijdgeest.
Lees een eerder interview met Rive Roshan hier: INTERVIEW Rive Roshan: “Wij ontwerpen één groot spel van herkenning en vervreemding.”
Ambachtelijke ontwerphuisvlijt
Wat gebeurt er als je ontwerpers bijna een jaar lang opsluit in hun studio? Dan gaan als een gek dingen maken. Weg van het beeldscherm en lekker met de handen werken – iets waar we allemaal zo veel behoefte aan hadden. Dus waren er nog niet eerder zoveel fantasievolle en handgemaakte creaties te zien in Milaan. Zelfs het nuffige modehuis Dior vroeg een twintigtal topontwerpers als Nendo, Pierre Charpin en Nacho Carbonell om een remake van de klassieke medaillonstoel, wat resulteerde in stoeltjes van glas, spiegels en nog net geen kraaltjes. Maar ook jong ontwerptalent sloeg massaal aan het schuren zagen, boren en lassen – met evenveel zichtbaar maakplezier. In het opkomende designdistrict Isola was een vrolijke groepstentoonstelling The Stage Four vol stoelen van gordijnrails, een vloerkleed van restlapjes en lampjes met kinderlijke kleivormen. Met als toppunt een totaalinterieur van Teun Zwets (Design Academy Eindhoven, 2020). Met een manische werkdrift heeft hij van allerlei rommel in zijn werkplaats meubels geknutseld. Een stoel is gelijmd van stukjes resthout en knalblauw geverfd. Een lamp bestaat uit gele wasmiddelflacons die hij verhitte en vervolgens in grillige vormen tussen roestige staaldraden klemde. Het is een explosieve ontlading van creativiteit en spontaniteit. En passant levert Zwets een spottend commentaar op zowel bling-esthetiek als de weggooi-maatschappij.
Harde én zachte duurzaamheid
Het heeft even geduurd maar inmiddels is duurzaamheid een blijvende trend op Milan Design Week. Zelfs de beursvloer was circulair, want de deelnemende meubelfabrikanten moesten zich presenteren op lange wanden van houtpanelen die na afloop volledig worden hergebruikt, tot de schroefjes aan toe. De enige decoratie waren planten en bomen, die vervolgens over de parken van Milaan zijn verspreid. Maar wat te doen met de meubels die zich niet laten demonteren en recyclen? De Nederlandse startup Cooloo heeft een interessante oplossing gevonden. Van bestaande reststromen als denim, koffieprut, marmergruis of leer worden hoogwaardige coatings gemaakt. Deze toplaag wordt over afgedankte meubels gespoten, die nu nieuwe coole look krijgen van vale jeans of kurk. Aan het einde van de cyclus kan de eco-coating zelf ook weer worden gerecycled. Inmiddels heeft Cooloo ook een bescheiden eigen collectie van zacht-verende schuimmeubels met een beton-achtige oppervlak. Hard en toch zacht.
Micro-design
Wol van dennennaalden. Leer van palmbladeren. Kleurpigmenten uit algen. In de zoektocht naar een duurzaam alternatief wordt geëxperimenteerd met allerlei verrassende toepassingen van bestaande materialen. Op de groepsexpositie Materialized was de toekomst van dit materiaalonderzoeken te zien met onzichtbare microben. De Nederlandse bio-designer Lionne van Deursen gebruikt daarvoor een opvallend lowtech methode. Door bacteriën en gist toe te voegen aan groene thee met suiker vormt zich na verloop van tijd een fermentatielaag op de vloeistof van wel drie centimeter dikte. Eenmaal ingedroogd blijft hiervan een membraam van enkele millimeters dikte over. Door het onvoorspelbare groeiproces verschilt elke kweeklap in kleur en transparantie. Van Deursen kleurt dit kunstleer vervolgens met natuurlijk pigmenten door fruit en planten uit eigen tuin in te koken. Dit materiaal van levende grondstoffen gebruikt ze vervolgens voor haar lamp Luna. Niet alleen is elke lamp uniek maar net als echt leer veroudert het materiaal ook op verschillende manieren.
Post-industrieel oerdesign
Stel: de huidige manier van produceren en consumeren is onhoudbaar. Wat ons dan rest is een post-apocalyptisch landschap van vervallen gebouwen, stilgevallen machines en schaarse grondstoffen. De groepsexpositie Alcova op een verlaten legerkazerne aan de rand van Milan neemt een voorschot op dit doemscenario waarin aarde en klimaat zijn uitgeput. Als in een Mad Max-filmset staan tussen de afgebrokkelde muren en gangen vol distels de meest rudimentaire gebruiksvoorwerpen, onverslijtbaar en gemaakt uit noodzaak. Een kast lijkt vervaardigd van schoorsteenpijpen, een stoel heeft takken en een dierenbot als poten. Geen meubels voor de doorsnee woonkamer. Maar net als haute couture tijdens fashion weeks wil dit proto-design vooral inspireren en vooruit, stimuleren. Alcova werd dan ook alom bejubeld als dé smaakmaker van Milaan.
Lees het verslag van Alcova hier: MILAAN2021 DAG #3 Alcova – Post-apocalyptisch design dat verwondert en verwart
En inderdaad sijpelt het stekkerloze oerdesign door naar de consumentenmarkt. Het Nederlandse ontwerpduo House of Thol ontwierp een voedselschaal van terracotta die zichzelf koelt door een laagje water op de bodem waardoor het poreuze aardewerk gaat ‘zweten’ en afkoelt. Een avocado kan rijpen in een van de donkere uitneembare vakjes, terwijl een appel in het zonlicht kan liggen. Een keiharde peer kan juist naast een overrijpe banaan liggen die ethyleen afgeeft, een gas dat het rijpingsproces versnelt. Met wat fingerspitzengefühl kan een fruitschaal zo worden gecomponeerd dat er niets meer naar de gft-bak hoeft.
Stijlvolle intimiteit
Natuurlijk zijn de kussens van de sofa’s dikker dan ooit, zodat je er heerlijk in wegzakt. En natuurlijk zijn de fauteuils groter dan ooit om lekker in weg te kruipen. De gordijnen zijn dikker en de vloerkleden zachter. In een tijd waarin we meer tijd thuis door brengen dan ooit, draait alles om comfort. Maar dat hoeft niet natuurlijk niet in de overtreffende trap. Daarom slaat sofa Sumo van de Italiaanse stijlmeester Piero Lissoni voor het al even elegante merk Living Divani de spijker precies op de kop. Mooie brede zitting en een lage rugleuning, roomwitte kussens en een comfortabel-brede armleuning. Alleen zit er een subtiele knik naar beneden in het flinterdunne onderstel. Als je er met z’n tweeën op zit, zul je onherroepelijk naar elkaar toe glijden. Met een kleine geste is van een gewone designsofa een up-to-date meubel gemaakt dat intimiteit faciliteert. Stijlvol en subtiel. Precies wat we nodig hebben in prikkelarme tijden van lockdowns en social distancing.