“Duidelijk gras. Maar dan scherper, wrang bijna” Frank Bloem kneust een spriet helmgras tussen duim en wijsvinger en houdt de pulp onder zijn neus. De natuurlijke geur is een onmisbaar bestanddeel van Zeelucht, zijn laatste creatie als geurkunstenaar. The Snifferoo heet de studio van Bloem, die studeerde aan de Rietveld Academie. Alleen gebruikt hij geen verf, glas of textiel als materiaal maar geur. Parfummaker, zou je ook kunnen zeggen. Maar noem hem alsjeblieft geen “neus”. Want, zo zegt Bloem (echte naam), hij creëert geen luchtjes maar “ervaringen”. Zijn Zeelucht bestaat net zoals elke eau de parfum voor ongeveer 75 procent uit alcohol, 15 procent uit extracten en 10 procent uit water, in dit geval gezuiverd zeewater. “Mijn parfum is een wandeling aan de Noordzee. En dan niet op zomernamiddag maar op een frisse lenteochtend.”
Nat zand, zout en zeewier
Om Zeelucht echt goed te leren kennen vertelt Frank Bloem over het maakproces met een wandeling over het strand bij IJmuiden. Waarbij hij – heel opvallend – ook wijst naar de Hoogovens aan de overkant van de sluizen. “Daar heb ik uitgebreide reuksessies gehad.” Associaties als asbak, roestig metaal of kapsalon heeft hij vervolgens verwerkt in het parfum. “De Noorzeekust is meer dan nat zand, zout en zompig zeewier.” Zijn geur bevat zelfs een hint van paardenpoep. “In grote hoeveelheden ruikt dat vies maar op de achtergrond ervaren mensen het juist als prettig. Ook door de associaties die het oproept met een circus of het boerenleven.”
“Mijn parfum is een wandeling aan de Noordzee op een frisse lenteochtend.”
Frank Bloem
“Combineren en doseren”, dat is het geheim van Frank Bloem. De compositie van Zeelucht is gebaseerd op veertig geuren van ons Noordzeestrand – variërend van blaaswier en kwal tot teer en limonade. Het heeft zowel krachtige en weelderige tonen, als een tintelfrisse elegante bries, aldus Bloem. Af en toe liet de geurkunstenaar zich meevoeren door zijn fantasie. De laatste honderd meter voordat je daadwerkelijk het strand op gaat is doordrenkt met frituurlucht en hoort daarom onze de Noordzee. Maar hoe voeg je dat toe aan een parfum? “Met een zeem van zoete vettigheid.” Nog meer artistieke vrijheid nam hij de verbeelding van de intercontinentale internetkabels die wal komen. “Dan denk ik aan vluchtigheid en dus aan ozon.”
- Zie ook het eerdere verhaal over de niche parfum GLYPHS: “Ontwerpstudio Autobahn geeft geur aan letters met parfum GLYPS“
Ambassade van de Noordzee,
Frank Bloem kreeg de opdracht voor zijn Zeelucht van de Ambassade van de Noordzee, een kunstproject dat de belangen van de Noordzee vertegenwoordigd. Het is geïnspireerd op het idee van filosoof Bruno Latour dat planten, dieren en zelfs rivieren en dus een zee politieke zelfbeschikking moeten krijgen. Daarvoor de zal de mens meer moeten luisteren en kijken naar de natuur, of in dit geval: ruiken. Bloem: “Ik gebruik geur als een medium om het begrip van de Noordzee te vergroten.”
Zeelucht is zowel kunstproject als draagbaar parfum. Toch heeft het een traditionele opbouw van drie “tonen”. Bloem: “De top is altijd een vluchtige geur die je als eerste ruikt. Bij reguliere parfums is dat bijvoorbeeld citrus, ik heb helmgras gebruikt.” Het midden zijn veelal de bloemaroma’s, bijvoorbeeld duinroos maar ook het ijzer van de Hoogovens. De basis is hout of muskus. Bij Zeelucht zijn dat teer en ambergrijs, een bijproduct van potvissen. “Peperduur maar in dit geval natuurlijk onmisbaar.” Deze lagen volgen elkaar op, waardoor het parfum daadwerkelijk het effect heeft van een strandwandeling waarbij je telkens wat anders ruikt. “Alsof de wind telkens een andere geur meebrengt.”
“Ik gebruik geur als een medium om het begrip van de Noordzee te vergroten.”
Frank Bloem
Dat Zeelucht genderneutraal is (“de term uniseks bestaat niet eens meer”, lacht Bloem) spreekt voor zich. De clichématige bloemparfums voor vrouwen alsook de manlijke musk-geuren zijn volgens Bloem op hun retour. Net als mode zijn ook parfums onderhevig aan trends. Al is de cyclus wel veel trager, zo om de tien jaar ongeveer. “Bij parfums die je op Schiphol koopt gaat wel 90 procent van de aanschafprijs naar de marketing. Dan wil een merk daar zo lang mogelijk van profiteren.” De huidige trend is veelal natuurlijk geuren. Wat door de lockdown is versterkt, meent Bloem. “Als je de hele dag binnen achter een beeldscherm zit, wil je de natuur ruiken.”
Zeelucht is geproduceerd in een gelimiteerde oplage van 500 stuks; de prijs is 59,50 euro (50 ml).
