Nog “een paar dagjes zonder”. Maar dan gaan de musea toch echt open. Wat zal er te zien zijn? Wat is het effect van social distancing op fysieke exposities? En in hoeverre zijn deze veranderingen permanent? Wat zijn de blockbusters? En wat worden die kleine maar fijne exposities die inspelen op de actualiteit? DesignDigger zet de belangrijkste designexposities op een rij.
Must see, Zuiderzeemuseum
Dit voorjaar staat het Zuiderzeemuseum (ZZM) in Enkhuizen met de designmanifestatie Must See in het teken van toerisme. Vijftien creatieve talenten uit de wereld van kunst, design, mode en fotografie hebben speciaal voor de tentoonstelling Must See een kunstinstallatie ontworpen, geïnspireerd op bekende Nederlandse iconen als kaas, klederdracht, en uiteraard de beroemde Hollandse luchten, dijken en waterwerken. Deze vijftien ontwerpers en kunstenaars hebben speciaal voor het ZZM ieder een nieuwe installatie gemaakt geïnspireerd telkens een ander icoon.
Bas van Beek: moord en brand, Kunstmuseum Den Haag
Hoe exclusief is design eigenlijk en waarom zou je designklassiekers niet mogen kopiëren, aanpassen of uitbreiden? Het zijn dit soort vragen die ontwerper Bas van Beek (1974) bezighouden. In designland Nederland is Bas van Beek een vreemde eend in de bijt. In tegenstelling tot anderen begint hij nooit met een leeg vel papier, maar borduurt hij voort op dat wat reeds bestaat. Zijn werk, begeeft zich op het snijvlak van vormgeving, architectuur, beeldende kunst en commercie en doet nogal eens stof opwaaien. Precies wat Van Beek wil: discussies ontketenen over de status van hedendaags én historisch design. Dat deed doet hij als sinds 2005 met de Rip-offs, een collectie waarmee hij Dutch Design bekritiseert, dat volgens hem steevast vol pretenties in de markt wordt gezet en daardoor de valse indruk wekt van exclusiviteit. Hij reproduceerde tien ontwerpen van onder meer Wieki Somers en Dick van Hoff en voorzag deze van een monochrome autolak-laag in de standaard kleuren van een CMYK-printer en bood de objecten te koop aan voor een eenheidsprijs van 95 euro.
Voices of fashion, Centraal Museum
Voices of Fashion gaat in op de witte blik waarmee decennialang mode is gepresenteerd, gedragen en verzameld. Op basis van jarenlang onderzoek door zwarte, witte en niet-zwarte personen van kleur, moeten we constateren dat de gevolgen van het koloniale verleden tot op de dag van vandaag doorwerken, óók in de modesystemen. Voices of Fashion biedt een weinig verteld modeverhaal. Co-curator en Diversity Rules-oprichter Janice Deul: “Deze expo is een viering van black beauty, talent en cultuur, die hopelijk tot nadenken stemt en modellen en ontwerpers de credits geeft die ze verdienen. Black people zijn de ‘curators of Cool’, wordt regelmatig gezegd, maar dat wordt lang niet altijd erkend of herkend waar het ertoe doet. Dat heeft alles te maken met macht en historie.” De deelnemende ontwerpers zijn onder meer: Cross Colours, Louis Vuitton/Virgil Abloh, Moncler x Valentino x Lemlem, Ozwald Boateng, Paco Rabanne, Ikire Jones, Sunny Dolat, Patta, Moncler, Edward Buchanan, Marga Weimans en XULY.Bët, allen voorzien van een persoonlijke stem. Daarnaast zijn designs te zien van nieuwe labels als Patta en jong talent als The New Originals en Thebe Magugu.
Joost van Bleiswijk: Reconnect, Centraal Museum Utrecht
Terwijl zijn partner Kiki van Eijk een heel jaar lang een solo heeft in het Textielmuseum, strijkt ontwerper Joost van Bleiswijk deze zomer neer in in het Centraal Museum met zijn solo-expositie Reconnect. Het maakproces speelt een dominante rol in zijn ontwerpen. Dat kan een ingenieuze constructie zijn, zoals een doe-het-zelf lamp voor Moooi die als een bouwpakket uit tentallen losse metalen plaatjes is opgebouwd. Maar het kan ook ambachtelijk houtsnijwerk of grove gelaste installatie van roestig staal zijn. Ontwerpen is voor Van Bleiswijk een fysieke handeling. Hij scheurt, snijdt, brandt, last, schetst en schuift uiteenlopende in en uit elkaar. Reconnect toont zijn oeuvre in vier thema’s: No Screw No Glue, Sketch, Ripped and Teared en Proto-Punk. Deze werken worden gecombineerd met moderne en hedendaagse kunst die Van Bleiswijk eigenhandig uit de collectie van het Centraal Museum selecteerde, waaronder werk van Charley Toorop, Theo van Doesburg, Dick Bruna en Jan Schoonhoven. Ook de expositie is door hemzelf vormgegeven, zodat de bezoekers zich kan onderdompelen in zijn fantasiewereld.
Op de leest van Jan Jansen – 60 jaar Schoenen & Dutch design, Museum JAN
Ruim zestig jaar is Jan Jansen een meester in kleurrijk, extravagant en grensverleggend schoenontwerp. Hij verwierf wereldfaam met zijn eigenzinnige werkwijze en technische constructies die de zwaartekracht uitdagen, zoals de ‘zweefhak’. Museum JAN in Amstelveen eert het omvangrijke oeuvre van de ontwerper – die dit voorjaar ook zijn 80ste verjaardag viert – en laat paralellen zien met werk van onder andere: couturier Ronald van der Kemp (RVDK), productontwerpers Lex Pott en Mae Engelgeer en modetalent Lisa Konno. Naast elke schoen wordt werk geplaatst van ontwerpers die een soortgelijke stijl of werkwijze hebben, of geïnspireerd zijn door de bekende schoenontwerper. Zo toont zijn patchwork overeenkomsten met de manier waarop Ronald van der Kemp zijn stoffen hergebruikt. De felgekleurde vrolijkheid van Bas Kosters collecties sluit aan bij het kleurgebruik van Jansen. Modeontwerper Karim Adduchi maakt met zijn outfits van traditioneel Berbers gevlochten kleden een moderne interpretatie van een oud ambacht, een aspect dat kenmerkend is voor Jan Jansens vakmanschap.
Lees HIER een uitgebreide preview van Op de leest van Jan Jansen – 60 jaar Schoenen & Dutch design.
De Afbreekeconomie
“De Afbreekeconomie is een tentoonstelling over het maken en kapotmaken van dingen. Het gaat hier niet over economische groei of efficiënt produceren. Maar juist over hoe we alles weer kunnen afbreken wat we als mens maken. Het kantelt ons economisch model”, zegt curator Annemartine van Kesteren van Museum Boijmans van Beuningen. Te zien zijn werken van en interviews met Atelier Van Lieshout (AVL), die letterlijke destructie bepleit. Want om een nieuwe betere wereld op te kunnen bouwen, moet de oude eerst kapot. De basis van zijn onbehouwen recyclesysteem is de pyrolizer, een zelfgebouwde raffinaderij die ruwe stookolie uit non-recyclebare plastics en autobanden distilleert waarmee de pulvermachines en verbrandingsovens worden aangedreven. Tegenover de destructie door Van Lieshout staat het constructieve onderzoek van het ontwerpduo Dros & Klarenbeek naar zeewier als duurzame grondstof voor de productie van tal van gebruiksvoorwerpen – van drinkservies tot bloempotjes. De historische context van zowel plastics als zeewier wordt geschetst door het grafisch ontwerpduo Koehorst in ’t Veld. Het spannende decor waarin dit drieluik is gefilmd door filmmaker Roel van Tour is AVL Mundo, de oude fabrieksloods in de Rotterdamse havens die Joep van Lieshout gebruikt als uitvalsbasis.
Lees HIER een uitgebreide preview van De Afbreekeconomie
Frank van der Salm: NOWHERE – Imagining The Global City, Fotomuseum
Met de expositie NOWHERE – Imagining The Global City in het Fotomuseum in Rotterdam bundelt Frank van der Salm een kwart eeuw fotografie. Het werkterrein van de Rotterdamse fotograaf/kunstenaar zijn metropolen over de hele wereld, vooral in Azië, de VS, Europa en de Golfstaten. En dan vooral de architectuur die steeds nadrukkelijker onderdeel is van onze beeldcultuur. Met zijn abstracte foto’s van iconische gebouwen in talloze wereldsteden toont hij een ontluisterend beeld een consumptiegerichte en inwisselbare architectuur. De blikvanger op NOWHERE – Imagining The Global City in het is een videowall van stedelijke dimensies, aangestuurd door kunstmatige intelligentie. Met behulp van deze technologie haalt de projectie op een experimentele manier onderliggende verbanden tussen zijn werk van de afgelopen vijfentwintig jaar naar boven. Achter de muur, die de tentoonstellingszaal radicaal in tweeën deelt, is een selectie van zo’n vijftien originele foto- en videowerken te zien. Deze wisselt iedere vijf weken van samenstelling. De expositie gaat vergezeld van een gelijknamig boek (uitgeverij Paradox), dat is vormgegeven door Irma Boom, die daarbij de vrije hand kreeg om los te gaan op zijn werk. Het resultaat is een ongelooflijk spannend boek van 368 pagina’s met meer dan 240 foto- en videowerken.
Lees HIER een uitgebreide preview van NOWHERE – Imagining The Global City
Radical Austria – Everything is Architecture, Designmuseum Den Bosch
Radical Austria – Everything is Architecture zoomt in op de geestverruimende, grensverleggende en maatschappijkritische werken van de Oostenrijkse avant-garde in de jaren zestig en zeventig. Deze groep Oostenrijkse ontwerpers liet zich niet begrenzen door traditionele ontwerpdisciplines en maakte gebouwen, omgevingen, objecten, mode, performances, meubilair en zelfs ervaringen. Getoond worden werken van onder andere Coop Himmelblau, Haus-Rucker-Co, Zünd-Up, Walter Pichler, Valie Export, Hans Hollein, Angela Hareiter en Raimund Abraham. Wat deze Oostenrijkse avant-garde uniek maakt, is hun fascinatie voor het lichaam en het feit dat hun ontwerpen vaak verder reikten dan de tekentafel. Bijna alles is ook echt uitgevoerd en is te zien in de tentoonstelling. Ontwerper Hans Hollein stelde Alles ist architectuur, en vanuit die gedachte gaven zij hun visie op de wereld daadwerkelijk vorm in alle mogelijke disciplines: van opblaasbare onderkomens tot performances en van mode tot meubilair.
Lees HIER een uitgebreide preview van Radical Austria – Everything is Architecture
VERWACHT
GOTH – Designing Darkness, Design Museum Den Bosch
Dit najaar opent Ook in Designmuseum Den Bosch loopt van 16 oktober tot 6 februari 2022 een expositie die inzoomt op een van de grootste subculturen, Goth. Of eigenlijk een complete levensstijl vol onbestemd verlangen naar de donkere kant van het leven. De tentoonstelling GOTH – Designing Darkness gaat op zoek naar de bronnen van die subcultuur en presenteert een cultuurgeschiedenis vol dramatische verbeeldingen, onheilspellend design en zwartgallige kunst. Midden in het historische Den Bosch met zijn middeleeuwse en neogotische monumenten toont GOTH – Designing Darkness ook hoe deze duistere tegencultuur nu wordt verbeeld.
Real Feelings, MU
Emoties zijn essentieel voor de menselijke ervaring. Maar weten we eigenlijk nog wel wat we werkelijk voelen, nu de kloof van emotionele intelligentie die mensen van machines scheidt steeds smaller wordt? Wie of wat beheerst onze emoties; liefde, empathie, haat, angst? Zijn we dat nog zelf of raken we grip kwijt en begint technologie ons gevoel te beïnvloeden? Deze en andere prikkelende vragen komen aan bod in Real Feelings (28 mei – 12 september 2021), aan de hand van het uitdagende en onderzoekende werk van twintig internationale kunstenaars in kunstcentrum MU in Eindhoven. Met werk van onder meer Dani Ploeger (NL), Lucy McRae (AU), Shinseungback Kimyonghun (KR), Maija Tammi (FI), Troika (UK), Coralie Vogelaar (NL), Liam Young (AU). MU geeft met Real Feelings een preview van een emotionele revolutie die we ons maar amper kunnen voorstellen, laat staan begrijpen. De grenzen tussen mens en machine, emotie en intelligentie lijken weg te vallen – een proces dat door de pandemie in een stroomversnelling is gekomen. Onze hartslag, transpiratie, spraak, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal worden bijgehouden met trackers, sensoren, apps en webcams die ons dagelijks leven steeds dieper infiltreren en manipuleren.
Fake Me Hard, AVL Mundo
AVL Mundo, Rotterdam transformeert van 30 juni tot 15 augustus in een plek waar de impact van big data, algoritmes, fake news wordt geanalyseerd en binnenstebuiten gekeerd. Ervaar ruim 40 kunstwerken, performances en debatten die de complexe realiteit van de 21e eeuw laten zien en ons ontsnappingsroutes bieden. Met grote, futuristische installaties geeft Fake Me Hard ons de tools om de verovering van onze kunstmatige overlords te weerstaan. De tentoonstelling onderzoekt hoe mens en machine kunnen samenleven en samenwerken. We hoeven zelf geen robots te zijn om dat te bereiken, maar moeten juist onze menselijke stem laten horen.
Walt Disney. De architectuur van een wondere wereld, HNI
De tentoonstelling Walt Disney. De architectuur van een wondere wereld, die vanaf 4 september 2021 te zien is in Het Nieuwe Instituut, onderzoekt de invloed die het fantasie-imperium van Walt Disney tot op de dag van vandaag uitoefent op de gebouwde omgeving en een gevoel van identiteit. Hij wordt geroemd om zowel zijn technologische innovaties als de schijnbare eenvoud en herkenbaarheid van zijn storytelling, maar zijn imperium en hijzelf zijn inmiddels ook berucht. De vindingrijkheid waarmee hij sprookjes en de werkelijkheid naadloos in elkaar liet overgaan, ging gepaard met een nogal dwingende en eenzijdige opvatting van hoe de wondere werelden die daaruit voortkomen – en hun bewoners – eruit zouden moeten zien. Maar die geconstrueerde indruk, van Disney als een zorgeloos genie, de ‘vader van de middenklasse’, die met zijn bedrijf voor de hele wereld feelgood-omgevingen produceert, heeft een keerzijde. Met het traditionele witte gezin in het middelpunt wordt er een tamelijk eenvormige identiteit uitgedragen. De geanimeerde personages en verhaallijnen bevestigen en versterken genderrollen en raciale stereotyperingen, wat bijdraagt aan de normalisering van discriminatie en de uitsluiting van iedereen die ‘anders’ is. Wat is de sociale en culturele impact van deze ambigue nalatenschap van Walt Disney? Die vraag was leidend voor curator Saskia van Stein.
MVRDVHNI: The Living Archive of a Studio
Nog later dit najaar presenteert HNI ook een tentoonstelling over het archief van het architectenbureau MVRDV. Dat archief wordt getoond als “een levende entiteit in de kantoorruimten” en niet in de museumzalen. Immers, als werkomgeving is het kantoor de plek waar “ideeën en projecten vloeiend heen en weer bewegen tussen heden, verleden en toekomst”. Door de expositie dan ook hier te presenteren wordt de bezoekers uitgenodigd om het archief te verkennen en met het materiaal aan de slag te gaan. Zoals in de HNI de opzet van de expositie in gebruiklijk wollig jargon verwoordt. Maar wat vooral van belang is: dit archief is meer dan het archief van een inmiddels iconisch architectenbureau. MVRDV is een schoolvoorbeeld van een multidisciplinaire werkwijze, waarbij verschillende vormen van interdisciplinaire kennis worden ontwikkeld. Bovendien gaat de tentoonstelling vergezeld van een inhoudelijk programma waarin de verschillende thema’s in het werk van MVRDV worden uitgediept. Wordt het toch vast nog wel leuk.
MAISON AMSTERDAM, Nieuwe Kerk in Amsterdam
We hebben er lang op moeten wachten maar na een jaar uitstel opent op 18 september in De Nieuwe Kerk dan eindelijk MAISON AMSTERDAM. De stad, de mode en de vrijheid. Deze tentoonstelling laat een nog niet eerder vertoond overzicht zien van 250 jaar modegeschiedenis in een Amsterdamse context. Aan de hand van 150 objecten uit de modecollectie van samenwerkingspartner Amsterdam Museum en collecties van toonaangevende modeontwerpers, vertelt de tentoonstelling over de vrijzinnige en creatieve stad waar alles kan. En over de excentrieke modestad die Amsterdam daardoor werd. Centraal thema is hoe vrijheid, maar ook onvrijheid, het modebeeld door de eeuwen heen bepaalden. Als in een tijdscapsule struinen de bezoekers door de stad, langs bekende plekken als de Dam, de Zeedijk, de Oostelijke Handelskade en het Vondelpark. Zo wordt het uitgaansleven belicht vanaf de roaring twenties en komen de extravagante stijlen van de RoXY en club iT weer tot leven; net als de ‘ministijl’ van Mary Quant en de lieve hippies en rebelse punk. Ook wordt Amsterdam als Denim Capital belicht– de bakermat van vele bekende jeansmerken. Oftewel: een half jaar lang fungeert de eeuwenoude kerk als een hoofdstedelijk en toonaangevend ‘modehuis’.
Museum of Young Art Oosterhout?