Het Circulair Warenhuis is een nieuwe conceptstore met gerecyclede producten in Leiden. De collectie is gebaseerd op restmaterialen en ingezamelde producten. Hiermee hebben ontwerpers Jurgen Bey, Nienke Hoogvliet, Max Lipsey en Fraser McPhee nieuwe gebruiksvoorwerpen hebben vervaardigd.
De showroom zelf is gevestigd in oude kweekkassen op het Leidse DZB terrein, waar jaarlijks drie miljoen kilo aan afgedankte spullen binnenkomen. Naast deze showroom ligt ook de werkplaats waar de collecties van de vier topontwerpers op ambachtelijke manier worden vervaardigd. Vanwege de maatregelen rondom Covid-19 is het Circulair Warenhuis te bezoeken op afspraak.
Ook winkelinterieur is gerecycled
De kas, waar het licht mooi doorheen valt, is een overzichtelijk ruimte met een informele opstelling. Je hoeft je niet bezwaard te voelen om je jas aan te houden. De glazen constructie geeft het interieur een sfeervolle uitstraling en geeft zowel een binnen- als buitengevoel. De gehele inrichting is opgebouwd uit materiaaloverschotten die uit de werkplaats ernaast komen. Op die manier is ook het bankje ontworpen wat nu wordt gebruikt in museum De Lakenhal voor de expositie van Claudy Jongstra. De informele showroom is ook een waar je geïnformeerd en geïnspireerd wordt.
Elk van de vier deelnemende ontwerpers heeft een anders restmateriaal of productieproces als uitgangspunt genomen. Max Lipsey creëert zijn eigen ‘terrazzo-hamer’, waarmee hij onverkocht keramisch tafelgoed klein maakt en gebruikt als basismateriaal voor terrazzo-tegels en terrazzo-plateaus. Lipsey geeft het servies door een simpele ingreep een nieuwe look. Door zandstralen behandelt hij het oppervlak van het servies en door spelenderwijs het originele patroon weg te stralen, of juist te laten zitten op enkele plekken, ontstaat er een nieuw ontwerp.
Spaanplaat en synthetische vezels
Jaarlijkse gooien Nederlanders gemiddeld veertig kilo aan textiel weg. Een gedeelte wordt hergebruikt en of verkocht maar grotendeels wordt alles vernietigd. Nienke Hoogvliet stuitte op de ongekende hoeveelheid aan synthetische kleding. Bij het wassen van die kleding komen er microvezels vrij en dat is rampzalig voor het milieu, maar ook voor onze eigen gezondheid. “Plastic heeft altijd een negatief bijeffect”, zegt Hoogvliet. Voor haar project onderschept ze badlakens van de brandovens en hergebruikt het afvaltextiel als fleurig oppervlak van een zitobject. Met dit werk wil ze mensen ervan bewust maken dat naast plastic flesjes en verpakkingen, kleding ook een boosdoener voor het milieu is.
Fraser McPhee hergebruikt spaanplaat, veelvoorkomend materiaal in Ikea meubels en juist die belanden vaak bij kringloopbedrijven. “Ik vind het interessant om naar een product te kijken met in het achterhoofd dat het een ander product gaat worden” legt McPhee uit. Spaanplaat kun je niet op dezelfde manier behandelen als hout: het is poreus en eigenlijk niet eens mooi. Voor Fraser zijn snijden en stapelen manieren om met dit gefabriceerde materiaal te werken. In zijn werk, bestaande uit een kast, kruk en bankje, oogt het synthetische materiaal als natuursteen.
Oude glazen, nieuwe gravures
De klemtoom bij Studio Makkink & Bey ligt altijd op het proces en zo start Jurgen Bey ook dit project. Hij constateerde een bepaalde werkwijze en richtlijnen in het atelier van het kringloopbedrijf. Bey bedacht hiervoor een alternatieve handleiding waar werknemers te maken krijgen met nieuwe technieken, zoals het zandstralen en graveren van drinkglazen, maar ook waar elk persoon een onafhankelijk rol krijgt. De selectie aan glazen moet zo divers mogelijk zijn, met het gegeven dat ze samen zeventig liter water moeten kunnen dragen —evenveel als het menselijke lichaam met zich meesleept. Elk glas krijgt daarna een illustratie van het hart en is daarmee onderdeel van het grotere plaatsje. “We willen graag zien wat voor soort instituten en gemeenschappen er in Leiden zijn. Het zou mooi zijn als bijvoorbeeld een school of een ziekenhuis gebruik zou maken van een collectie glazen die op de werkplek van het Circulair Warenhuis is geselecteerd en bewerkt”, aldus Bey.
Het Circulair Warenhuis is een initiatief van cultureel producent buro bordo, grafisch ontwerpbureau Raw Color en Popma ter Steege Architecten, dat even verderop aan een nieuw project werkt. Het collectief ontwikkelt niet alleen een label waar producten worden herontdekt, maar geven ook een draai aan het imago van hergebruik. In de kas — die zich nu leent als conceptstore, is ook het werk New Old Chairs van Simone Post te bewonderen naast de kleurrijke karpetten van Studio RENS.