In het vrolijk-ontregelende boek Branded Protest (BIS Publishers) wordt beschreven hoe dertien eigentijdse protestbewegingen design en reclametechnieken gebruiken om hun boodschap te verspreiden. Aan de hand van case-studies worden gevestigde organisaties als Amnesty, Greenpeace en, vooruit, PETA maar ook burgerinitiatieven als Arab Spring en Je Suis Charlie geanalyseerd.
De boektitel zelf klinkt als een provocerende slogan. Demonstreren is tenslotte ideologisch geladen en daardoor toch niet te vergelijken met zoiets banaals als reclame? Toch biedt dit vergelijkend warenonderzoek een interessante inkijk in hoe hedendaagse activisten en aloude verleidingstechnieken van design en merkcommunicatie inzetten.
Neem Anonymous. Opeens waren ze er. Niemand wist wie ze waren. Er is zat ook geen duidelijke organisatie achter, laat staan een charismatische leider. Zelfs wat ze wilden was niet helemaal duidelijk – iets met vrijheid van meningsuiting, op internet in het bijzonder. Toch kent inmiddels de hele wereld Anonymous, een los-vast collectief van hackers en internet-activisten. Dankzij die iconische witte maskers met artistieke puntsnor en sardonische grijns van de historische rebel Guy Fawkes. Hoe vaag de anti-establishment beweging ook is, dankzij dit welgekozen embleem dat opdook bij sit-ins van Occupy of tussen de gele hesjes leek Anonymous opeens een alomtegenwoordig rebellenleger.
Overal ter wereld gaan burgers de straten op. Van Catalonië tot Washington DC – boeren én klimaatstakers. Sommige van deze protestbewegingen zijn bijna volgens militaire structuren georganiseerd, zoals dierenrechtenorganisatie PETA dat topmodellen als Christy Turlington rekruteert voor zijn campagnes. Andere zijn anarchistisch in theorie én praktijk, zoals Anonymous. Wat ze gemeen hebben is dat ze om een achterban te informeren, inspireren en mobiliseren terugvallen op designprincipes en marketingtechnieken. En als slimme reclamemakers kopiëren ze er bovendien lustig op los; de milieuactiegroep Extinction Rebellion baseert de communicatie op de geheime handgebaren van demonstranten in Hongkong.
In Branded Protest worden deze internationale protestbewegingen langs de ‘meetlat van marketing’ gelegd. Welke rol speelt een logo? Hoe krijg je mensen op de been met een welgekozen hastag? En waarom geen merchandise?
Branded Protest. Ingeborg Bloem & Klaus Kempenaars. Bis Publishers (ISBN 978 90 6369 541 5) 208p