Wat ligt er in 2050 op je bord? Waar komt dit voedsel vandaan? En hoe wordt het gemaakt? Misschien wel plofinsecten of poeder op basis van je DNA profiel. De expositie Voedsel van morgen is een reis naar de toekomst van ons eten. ‘Het huidige voedselsysteem is onhoudbaar’, zegt Chloé Rutzerveld. “De wereldbevolking groeit waarschijnlijk tot 10 miljard mensen in 2050, die kunnen we niet voeden als we niets veranderen aan de voedselproductie en -consumptie.” Bezoekers van de interactieve tentoonstelling Voedsel van morgen moeten bij de ingang een keuze maken welke route ze willen volgen. Geloven ze dat de oplossing van het voedselprobleem ligt in dierlijke, plantaardig of technocratisch voedsel?
Voedsel van morgen bestaat uit een twintigtal voedselinnovaties . De expositie is een samenwerking met Next Nature Network en te zien in de nieuwe externe tentoonstellingsruimte De Studio van kennismuseum NEMO op het Marineterrein in Amsterdam.
Sommige projecten zijn wetenschappelijk, zoals kweekvlees uit het laboratorium en een robotkoe die melk kan produceren. Andere projecten – met name die van Rutzerveld zelf – balanceren tussen kunst, design en technologie, zoals haar Digestive Food, een bal met alle noodzakelijke bouwstoffen.
Pasklare antwoorden wil Rutzerveld niet geven met Voedsel van morgen . “Ik wil juist ons voedselsysteem bevragen. Waarom moet kweekvlees van een koe komen, en niet van een muis, waarvan de stamcellen veel geschikter zijn, omdat ze sneller delen? Het kweekvlees zelf heeft bovendien nauwelijks smaak en textuur. Dat wordt allemaal toegevoegd. Dus als we feitelijk gekweekt eiwitweefsel eten, waarom zou dat dan niet van een muis kunnen zijn?”
Opvallende vragen op Voedsel van morgen zijn:
Miljoenen mensen zijn ondervoed; tegelijkertijd neemt obesitas toe. Hoe kan de balans in voedselconsumptie worden hersteld?Met functionele voeding die volledig is afgestemd op onze fysieke behoefte. Er zijn al gezonde shakes als Soylent op de markt, die feitelijk alle bouwstoffen bevatten. Rutzervelds Digestive Food bestaat uit kunstmatige voedselballen waarin koolhydraten, eiwitten, vetten en micronutriënten in verschillende lagen, in de volgorde van vertering, worden opgebouwd. “Door deze efficiëntere spijsvertering kunnen we in theorie 100 procent van ons voedsel, in plaats van de huidige 75 procent, absorberen en hebben we dus 25 procent minder voedsel nodig.” De ballen komen uit het laboratoriumwaar direct koolhydraten worden gekweekt met behulp van bacteriën, algen of andere micro-organismen. “De voedselballen kunnen worden gepersonaliseerd, bijvoorbeeld met extra eiwit of vitaminen afhankelijk van de persoonlijke behoefte. Net zoals de kleur, textuur en smaak.”
Hoe kan de productie van alternatieve voedselbronnen worden gestimuleerd? Insecten zijn rijk aan eiwitten en worden gekweekt met minimale gevolgen voor het milieu. Toch gebeurt dat maar mondjesmaat. Om de kweek te bevorderen kunnen ‘plofinsecten’ worden ontwikkeld, met minder pootjes en zonder hard pantser en die onhandige vleugels. Lekker sappig, met een verbeterde smaak voor culinaire hoogstandjes. Dan is de opbrengst hoger en wordt de productie efficiënter. Rutzerveld: “Spelen ethische dilemma’s – zoals bij kippen en varkens – daarbij ook een rol?”
De voedselproductie wordt steeds technologischer. Hoe kunnen we blijven genieten van voedsel? Door functioneel voedsel te ‘verrijken’ met augmented reality bijvoorbeeld. De Japanse kunstenaar Takuji Narumi laat zien dat het mogelijk is een simpel koekje te laten smaken naar een chocolade-, aardbeien- of citroenkoekje, doordat een virtualrealitybril een afbeelding over het koekje legt en geur wordt afgescheiden. “Wellicht kunnen we met deze techniek ooit gezonde voeding naar hamburgers laten smaken.”
